1.1) kök kelimeler

Ek almamış kelimeler kök kelimelerdir. Misal “libr” kelimesi kitap kelimesinin köküdür kitapla ilgili kelimeler bu kökten yapılır. “libro” olursa “kitap” olur “libri” olursa kitap olmak olur “libra” olursa “kitaplı” olur. “libre” olursa “kitap olarak” olur. Birleşik kelimelerde genelde sondan önceki kelimeler kök haliyle yazılır mesela ketbardo=yazı tahtası. Keto=yazı bardo=tahta şeklinde. Ketabardo da olur lakin o heceyi çoğaltır. Lakin “ket” değilde “ketk” olsaydı o zaman kökü kullanmazdık ve “ketkabardo” derdik. Çünkü t,k,b harfleri geçişsiz harflerdir üçü aynı anda söylenmez. Söylemesine söylenir de çok zorlarsınız gırtlağı. Nomulide bir kelimeyi kök kelime olarak kullanırsanız isim, sıfat, zarf, fiil ve ithafsız kullanmış olursunuz lafı ortaya söylemenin diğer adıdır kök kelime kullanmak.

1.1.2) harf sayısına göre kökler

Sesli yada sessiz harf ayırt etmeksizin kökteki harf sayısı nomulide kısımlara ayrılır. Kökteki harf sayısı tek yahut çok sayıda olabilir.

Tek harfli kökler

Misal ei ve öo kelimelerini ele alalım bunlardan birleşik kelimeler hayli hayli çıkar. Misal;

İtemei=eşya çıkarmak (itemo=eşya)
Muldei=soru çıkarmak (muldo=soru)
Öei=göz çıkarmak (öo=göz)
Gevei=giysi çıkarmak (gevo=giysi)

Jo misal bir demektir bundan jelhudo=monoteizm kelimesi oluşturulabilir. Tek harfli kökler hece kaynaşmasına davetiye çıkartırlar. Misal “ja omo” bir gün demektir hece kaynaşarak j omo” olabilir.

Gi yani davranmamak kelimesine gelince “agi” yani davranmak kelimesinin zıttıdır nomulide önünde a harfi olan bazı kelimeler olumsuz değildir misal aperi=açmak, alki=asmak gibi. Onların olumsuzları da önündeki a harfini atarak olur peri=kapatmak, lki=asmamak gibi. Tabi “gi” de kendisi bir kök olduğu için bundan da birleşik kelimeler oluşturulabilir “g” davranmamak anlamı verecektir. Misaller;

Boŋi(bongi)=iyi davranmamak
Muaruvgi=saygılı davranmamak
Durgi=güzel davranmamak.

“La” kelimesine gelelim ki kendisi “Lâ” ile karıştırılmamalıdır “Lâ” kelimesi “Lai” kelimesinin sıfat halidir ki lai yok olmak demektir. “La” kelimesi “Ala(üst)” kelimesinin zıttıdır yani “alt” demektir. Misaller;

Lastrako=alt satır
Lakedo=alt kat
Laklaso=alt sınıf

Şeklinde örnek gösterebiliriz. Ayrıca Lo(alt) ile Lo(dört) sesteş kelimelerdir. Yani Laklaso dediğinizde dört sınıf demişte olursunuz yok sınıf demişte olursunuz. Birleşik kelimelerde genellikle sondan önceki kelimeler kök halinde yazılır. Lai 2 köklü kelimedir bununla birlikte birleşik kelimede Laklaso derken kök sonuna “a” gelir çünklü “LKL” üçü birlikte yan yana gelirse okuma zorlaşır. Misal “La(alt)” ile “ago(davranış)” kelimesini birleştirsek bu sorun olmazdı kökü tek halde kullanabilirdik. Örneğin

Lago=alt davranış
Luho=alt kutu
Limajo=alt resim

“se” yani çok kelimesinden örnekler verecek olursak;

Sdura=çok güzel(dura=güzel)
Sgala=çok büyük(gala=büyük)
Sapera=çok açık

Şeklinde örnek gösterebiliriz. Kıyas ölçüsüne göre dura’nın “daha-çok” çekiminin durega ve idra olması gerektiği de doğrudur ki bunu kıyaslarda gösteriyoruz. Ayrıca “sapera” başka “səpera(seapera)” başka şeylerdir.

İki harfli kökler

Kökte tek sesli harf başkadır kökün kendisi başkadır. Ato iki harfli köktür lakin tek sesli harfli köktür.

Üç harfli kökler

Oero ile havi aynı sayıda köke sahipken birisinde tek sessiz harf vardır diğerinde bu sayı 2 tanedir.

Dört ve daha fazla kökler

1.2) ekli kelimeler

Ekli kelimeler kendi aralarında üçe ayrılır.

a-) ön ekli kelimeler; kelimelerin önlerine gelen eklerden müteşekkildir çoğunluğu harf düşmesi yaratırken bazıları harf düşmesinden muaftır.

B-) son ekli kelimeler; Türkçeden aşina olduğumuz son eklerdir

c-) ölçülü kelimeler yahut vezin sistemi

Vezin sistemi türkçede ve avrupa dillerinde yoktur. Düzensiz fiil vezin değildir. Nomuli bir dünya dili olarak tasarlandığı için(başka dillere benzerliği eleştirisi bu sebeple eleştiri değildir çünkü inkar etmiyoruz benzerliği) vezin sistemini arapçaya benzer bir mantıkta almıştır ama birebir almamıştır elbette. Vezin sistemini daha iyi anlamak için nomuli alfabesi kullanmak lazım. Misal şu 3 harf; “NML” yani “nomuli” kelimesini oluşturan sessiz harfler. Vezin sistemi de bu harflerin üzerinden hareketle oluşturulur misal “nemmel” gibi. Peki iyi güzel de “nomml” gibi bir vezin olsa ne yapacağız? Üç sessiz harfte okunma sorunu mevcut o da kolay bu vezni “nommel” diye farz edeceğiz çünkü vezin sistemi nomuli elyazısı alfabesi baz alınarak yapılır “m” üzerinde çift harf işareti olur ve nommel de “nml” diye yazılır ve nomuli elyazısı alfabesine göre “m” harfi sonrası ses olmuş olur. Vezinleri ilgili konularında detaylıca anlattık zaten.