Türkçe malumdur bir doğal dil nomuli de hakeza bir yapay dildir. Nomuli dili türkçe konuşan insanlara ulaşıyor ilk olarak bu da malumdur ve Türkiyede insanlar ilk başta Türkçeyle nomulinin mantığını bire bir oturtmaya çalışıyorlar işte bu noktada çatırdamalar oluyor çünkü iki dilin mantığı birbirine uymaz. madde madde yazacağız türkçeyle nomuli arasındaki farkları

– Türkçe sondan eklemeli bir dildir kelimenin sonuna ekler getirirsiniz ve anlatmak istediklerinizi anlatırsınız. Nomulide de hakeza son ekler mevcuttur lakin tüm yük son eklere ait değildir çünkü nomuli aynı zamanda ingilizce gibi çekimli bir dildir yani çekimli dil mantığıyla sondan eklemeli dil mantığı bir aradadır.
– Türkçede ön ek bulunmaz. Nomuli dilinde ön ekler mevcuttur. hatta 2 ön ek ön öne gelebilir. örnek verelim; töni=dönmek, Retni=geri dönmek, aretni=geri dönmemek.
– Türkçedeki eklerin mantıklarıyla nomulideki eklerin mantıkları bir değildir. mesela “evlenme” kelimesini ele alalım türkçede hem evlilik fiilini yapma! manasında bir olumsuz emri içerir hem de evlenme eylemini belirtir 2 farklı görev için aynı ek vardır ki bu ingilizcede de mevcut mesela ahmet’s ahmet’in demek fakat -s son eki aynı zamanda ingilizcede çoğul ekidir. yani bir ekin farklı görevde kullanılma durumu başka dillerde de var lakin bir ekin başka görevde kullanılma durumu türkçe ve nomulide örtüşmüyor. örnek verelim;

jesselo=evlenme(evlenme işi)
ajeslia=evlenme(olumsuz emir)

işte bunu kastediyoruz.
-Türkçedeki ekler anlam ifade etmek zorunda değildir. nomulideki eklerin hem ek görevi vardır, hem kelime olarak anlamları vardır. örneğin -o son eki hem isim belirtecidir hem 1.tekil şahıs iyeliğidir. yahut -oro son eki hem -yorum manasına gelir, hem “ışık” manasına gelir hem de “-cı” son ekinin isim hali karşılığıdır. Örneğin Ludoro hem oynuyorum demek, hem oyuncu demek hem de oyun ışığı demektir.
-Nomulide ünlü uyumu, ünsüz uyumu, sertleşme, yumuşama kuralları yoktur.
-Nomulide harfi tarif vardır türkçede yoktur.
-nomulideki ismin -i hali türkçedeki ismin -i halinden farklıdır. mesela motor yağı derken nomulide “fmartiazo” denir “fmarto iazon” denmez. fmarto iazon diye bir şey var mı nomulide? var evet ama fmarto iazon=motor yağını manasına geliyor. hatta “fmarto iazon” motor ile yağ arasında sanki başka bir ilişki varmış gibi duruyor mesela motor, yağını bitirdi gibi.
-nomulide kelimenin son harfinden bir kelimenin isim, sıfat, zarf, fiil, emir, istek olduğu anlaşılır. Türkçede isim, sıfat, zarf, fiil için ekler yoktur. aslında zarf için “-ce” eki kullanılıyor bazı durumlarda lakin zorunlu değil. fiil eki olaraksa -mek, -mak ekleri var zaten bir tek bu noktada birleşim var. Türkçedeki kelimelerle nomuli eklerini kullanarak “hızlı kahverengi tilki tembel köpeğin üzerinden atlar” dersek şöyle deriz;

“muhza kahvarenka tilko tembela köpeküsteç atlaire”

gördüğünüz gibi gramer bile tam anlamıyla örtüşmüyor. köpeğin üstünden kelimesinde köpek-in üst-ün-den şeklinde kökler ve ekler var türkçede ama nomulide söylerken köpeküstten deyince köpeğin üstünden demiş oluyorsunuz.
-nomulide eş anlamlı ekler vardır yani biz buna alternatif kurallar diyoruz. türkçede alternatif ek yoktur.
-Türkçede vezin sistemi arapçadan geçen kelimeler için aşina olunarak vardır resmi bir vezin yoktur türkçede. nomulide vezin sistemi dilin kurallarındandır.
-nomulide zamanlar hemen hemen türkçedekiyle aynı mantıktadır lakin rivayet geçmiş zaman nomulide sadece öğrenilerek oluşur. mesela “gitmişim” diye bir şey nomulide olmaz. bir insan gittiğini başkasından öğrenmez. senin bizzat deneyimlediğin bir geçmiş nomulide rivayet olamaz.
-nomulide kıyas türkçedekinden ziyade ingilizcedekine yakındır ama nicelik ve nitelikte de aynı ekler vardır bu yönden ingilizceden bile ayrıdır. ingilizcede “bigger=daha büyük” demekken “very big” çok büyük demektir. nomulideyse “iglo” hem çok büyük demektir hem de daha büyük demektir.
-nomulide harf sayısı türkçeden fazladır. nomuli yazıldığı gibi okunur lakin nomulideki c, ê, ğ harfleri türkçedeki muadilleriyle aynı değildir. c=ts, ê=ı harfidir ğ ise harf tekrarı sesinden ziyade arağçadaki ğayın harfidir. ve bazı sesli harfler yan yana gelince yeni bir sesli harf oluşturabilir nomuli dilinde. hakeza bazı sessiz harfler yan yana gelince yeni bir sessiz harf oluşturabilir lakin korkulacak bir şey yoktur ingilizcede “ks” sesinin karşılığının “x” olmasıyla aynı mantıktır olay.