Kap kabı yapımı
Category : Dil bilgisi
Kap eklerini ve ölçüsünü gördük “uh” yahut “dan” son eki ve “numul”(iki sessiz harfli “numuh” tek sessiz köklerde “nuh”) ölçüsüydü öyle değil mi? Evet. Peki kabın kabını yapabilir miyiz? Neden olmasın? Kalemin kutusu kalemlik olur da kalemliklerin konduğu kutu olmaz mı? Olur! Peki nasıl? Elimizdeki –uh yahut -dan son ekli kelimeye “numuh” ölçüsünü bindirerek. Bu şekilde kap kabı yaparız. Örneklere geçelim;
| KAP | Mana | Kap kabı | Türkçe |
| Sudano | matara | Suduno | Matara kutusu |
| akvuho | matara | Akuvuho | Matara kutusu |
| Rosdano | Güllük | Rusudano | Güllük kutusu |
| Ketiluho | kalemlik | Kutuluho | Kalemlik kutusu |
| Manaihuho | cüzdan | Munuihuho | Cüzdanlık |
| Şegaruho | şekerlik | Şuguruho | Şekerlik kutusu |
| Salduho | tuzluk | Suluduho | Tuzluk kutusu |
| Jogirtuho | Yoğurt kutusu | Jugurtuho | Yoğurt kutusu kutusu |
| Şamdano | Duman kutusu | şumudano | Duman kutusu kutusu |
| Sranjuho | Biber kutusu | Surunjuho | Biber kutusu kutusu |
| Elduho | Dilek kutusu | Eluduho | Dilek kutusu kutusu |
| Libruho | Kitap kutusu | Luburuho | Kitap kutusu kutusu |
| Paporuho | Kağıt kutusu | Pupuruho | Kağıt kutusu kutusu |
| Mozikuho | Müzik kutusu | Muzukuho | Müzik kutusu kutusu |
| Frutuho | Meyve kutusu | Furutuho | Meyve kutusu kutusu |
| Vaketuho | Sebze kutusu | Vukutuho | Sebze kutusu kutusu |
| Laktuho | Süt kabı | Lukutuho | Süt kabı kutusu |
| Çozdano | Peynir kutusu | Çuzudano | Peynir kutusu kutusu |
| Havanuho | Dosya kutusu | Huvunuho | Dosya kutusu kutusu |
| Fid̆uho | Rahim | Fuduzuho | Kadın vücudu |
| avradano | Altın kutusu | avurudano | Altın kutusu kutusu |
| Şevdano | Şeftali kutusu | şuvudano | Şeftali kutusu kutusu |
| Elmadano | Elma kutusu | elumudano | Elma kutusu kutusu |
| Gimiluho | Silgi kutusu | gumuluho | Silgi kutusu kutusu |
| Overaluho | Top kutusu | Ovuruluho | Top kutusu kutusu |
| Ovdano | Yumurta kutusu | Ovuduno | Yumurta kutusu kutusu |
| Pigoluho | Turşu kutusu | Puguluho | Turşu kutusu kutusu |
| Diftruho | Defter kutusu | Dufutruho | Defter kutusu kutusu |
| Salsuho | Salça kutusu | Sulusuho | Salça kutusu kutusu |
| Şergardiluho | Bilgisayar kutusu | Şurugardiluho | Bilgisayar kutusu kutusu |
| Farsoniluho | Telefon kutusu | Furusoniluho | Telefon kutusu kutusu |
| Saŋuho | Kan kutusu | Sunuguho | Kan kutusu kutusu |
| Segaluho | Çavdar kutusu | Suguluho | Çavdar kutusu kutusu |
| Katenuho | Zincir kutusu | Kutunuho | Zincir kutusu kutusu |
| Joieluho | Mücevher kutusu | Juiuluho | Mücevher kutusu kutusu |
| Serosuho | Rapor kutusu | Surusuho | Rapor kutusu kutusu |
| Servikuho | Minder kutusu | Suruvikuho | Minder kutusu kutusu |
| Çinihuho | Sakız kutusu | Çunuhuho | Sakız kutusu kutusu |
| Safdano | Saman kutusu | sufudano | Saman kutusu kutusu |
| Aturdano | Koku kutusu | Aturudano | Koku kutusu kutusu |
| Nüzümuho | Parfüm kutusu | Nuzumuho | Parfüm kutusu kutusu |
| Floruho | Vazo | Fuluruho | Vazo kutusu |
| Fişdano | Balık kutusu | Fuşudano | Balık kutusu kutusu |
| Çikuho | Çikolata kutusu | Çuiukuho | Çikolata kutusu kutusu |
| Helgudano | Helva kutusu | Hulugudano | Helva kutusu kutusu |
| Sekruho | Sır kutusu | Sukuruho | Sır kutusu kutusu |
| Mordano | tabut | Murudano | tabut kutusu |
| Granuho | Tahıl kabı | Gurunuho | Tahıl kabı kutusu |
| Rekaihuho | Reçel kabı | Rukuihuho | Reçel kabı kutusu |
| Bisküviçuho | Bisküvi kabı | Busuküviçuho | Bisküvi kabı kutusu |
| Gorşuho | Mermi kabı | Guruşuho | Mermi kabı kutusu |
| Klatihuho | Kılıç kını | Kulutihuho | Kılıç kını kutusu |
| Vapenuho | Silah kabı | Vupunuho | Silah kabı kutusu |
| Kloduho | Bez kutusu | Kuluduho | Bez kutusu kutusu |
| Koltoruho | Kevgir kutusu | Kulutoruho | Kevgir kutusu kutusu |
| Votdano | Oy sandığı | Vutudano | Oy sandığı kutusu |
| Mamdan | Mum kutusu | Mumudano | Mum kutusu kutusu |
| Frezumuho | Dondurma kabı | Furuzumuho | Dondurma kabı kabı |
| Birduho | kafes | Buruduho | kafes kutusu |
| Gakoluho | Olta kutusu | gukuluho | Olta kutusu kutusu |
| Mudano | Çivi kutusu | Muduno | Çivi kutusu kutusu |
| Gankuho | Kanca kutusu | Gunukuho | Kanca kutusu kutusu |
| Garkiruho | Kraker kutusu | Gurukiruho | Kraker kutusu kutusu |
| Desliluho | Şemsiye kutusu | Dusuliluho | Şemsiye kutusu kutusu |
| Razdano | Pirinç kabı | Ruzudano | Pirinç kabı kabı |
| Marnokuho | Makarna kabı | Murunokuho | Makarna kabı kabı |
| Regvuho | İade kabı | Ruguvuho | İade kabı kabı |
| Resluho | Gönderi kabı | Rusuluho | Gönderi kabı kabı |
| Ledaruho | Mektup kutusu | Luduruho | Mektup kutusu kutusu |
| Maŋimiluho | Mendil kabı | munugimiluho | Mendil kabı kabı |
| Tovalioluho | Peçete kabı | Tuvulioluho | Peçete kabı kabı |
| Triguho | Bulgur kabı | Turuguho | Bulgur kabı kabı |
| Trinkiluho | Bardak kabı | Turunkiluho | Bardak kabı kabı |
| Goşkuho | Kaşık kutusu | Guşukuho | Kaşık kutusu kutusu |
| Forkuho | Çatal kutusu | Furukuho | Çatal kutusu kutusu |
| Beçiluho | Bıçak kutusu | Buçuluho | Bıçak kutusu kutusu |
| Tepekuho | Tabak kutusu | Tupukuho | Tabak kutusu kutusu |
| Harşiluho | Tencere kutusu | huruşiluho | Tencere kutusu kutusu |
| Tavdano | Tava kutusu | Tuvudano | Tava kutusu kutusu |
| Masdano | Hamur kabı | Musudano | Hamur kabı kabı |
| Mazonuho | Tepsi kabı | Muzunuho | Tepsi kabı kabı |
| Bateruho | Tereyağı kutusu | Buturuho | Tereyağı kutusu kutusu |
| Sartimuho | Zeytin kutusu | Surutimuho | Zeytin kutusu kutusu |
| Mostruho | Teşhir kutusu | Musutruho | Teşhir kutusu kutusu |
| Halikuho | Tıraş kabı | Hulukuho | Tıraş kabı kabı |
| Dunusuho | Ton balığı kutusu | Dunusuha uho | Ton balığı kutusu kutusu |
| Turabuho | saksı | Turubuho | saksı kutusu |
| Sakiluho | Emzik kutusu | Sukuluho | Emzik kutusu kutusu |
| Neknaruho | Enginar kutusu | Nukunaruho | Enginar kutusu kutusu |
| Tesefuho | Erzak kutusu | tusufuho | Erzak kutusu kutusu |
Bazı örneklerde dikkatinizi çekmiştir –dan son ekli kaplar misal çozdan, rosdan gibi kelimelere neden –uh değil –dan kullanarak kap kabı yaptık peki? Çünkü rosuho evet güllük demek ama rosuho kelimesine numul ölçüsü vurursanız rusuho olur ki o da güllük demek ama biz güllük kabıyla güllük karışmasın diye rosdan dedik çünkü rosdan’a numul vurulursa “rusudan” olur. Yani kap eksiz hali 2 sessiz harfli köklerde –dan tercih ettik bu dersi göstermek için. Yoksa –uh son eki de kullanılabilirdi.